Isitma haqida tushuncha: Bemorlar uchun qo‘llanma

Isitma haqida tushuncha: Bemorlar uchun qo‘llanma

Isitma — bu ko‘pchilik hayotida kamida bir marta uchraydigan keng tarqalgan simptom. U ayniqsa, yosh bolali ota-onalar uchun xavotirli bo‘lishi mumkin, biroq isitma ko‘pincha tananing infeksiya yoki kasallikka tabiiy javobidir. Ushbu qo‘llanmada isitma nima ekanligi, uning sabablari, uni qanday boshqarish va u haqidagi keng tarqalgan noto‘g‘ri tushunchalarni ko‘rib chiqamiz.

Isitma nima?

Isitma — tana haroratining odatdagi darajadan oshishi, ya’ni taxminan 37°C (98.6°F) dan yuqoriga ko‘tarilishi. Odatda 38°C (100.4°F) va undan yuqori tana harorati isitma deb hisoblanadi. Shuni unutmaslik kerakki, har bir odamning tana harorati ozgina farq qilishi mumkin va kun davomida o‘zgaradi.

Isitma qanday ishlaydi?

Tana infeksiya yoki kasallikni aniqlaganda, u "pirogen" deb nomlangan moddalarni chiqaradi. Bu moddalar tana haroratini boshqaruvchi miya qismi — gipotalamusga haroratni ko‘tarish haqida signal yuboradi. Haroratning oshishi infeksiyaga qarshi kurashishda yordam beradi — mikroblar uchun noqulay muhit yaratadi va immun tizimini faollashtiradi.

Isitmaning keng tarqalgan sabablari

Isitmaning asosiy sabablari quyidagilardir:

1. Infeksiyalar: virusli (gripp, COVID-19), bakterial (angina, zotiljam) yoki zamburug‘li infeksiyalar.
2. Yallig‘lanish kasalliklari: revmatoid artrit, ichak yallig‘lanishi.
3. Issiq urishi: haddan tashqari jismoniy faollik yoki issiq muhit.
4. Dori-darmonlar: ayrim antibiotiklar va vaksinalar isitmani qo‘zg‘atishi mumkin.
5. Saraton: ba’zi saraton turlari ham tana reaksiyasi sifatida isitma chaqirishi mumkin.

Isitma bilan qanday kurashish kerak?

Ko‘pgina hollarda isitmani uy sharoitida boshqarish mumkin:

• Ko‘p suyuqlik iching: tanani suvsizlanishdan saqlang.
• Dam oling: organizm tiklanishi uchun dam olish zarur.
• Yengil kiyinib yuring, yupqa ko‘rpa ishlating.
• Dori vositalari: parasetamol yoki ibuprofen kabi dorilar isitmani tushirishga va og‘riqni kamaytirishga yordam beradi. Bolalarda ishlatishda shifokor bilan maslahatlashish zarur.

Qachon shifokorga murojaat qilish kerak?

Uyda davolash mumkin bo‘lgan holatlardan tashqari, quyidagi holatlarda shifokorga murojaat qiling:

• Chaqaloqlar: 3 oylikdan kichik bolada isitma bo‘lsa, darhol vrachga boring.
• Uzoq davom etuvchi isitma: 3 kundan ortiq davom etsa yoki og‘ir simptomlar (nafas olish qiyinlishuvi, toshma, qusish) bo‘lsa.
• Juda yuqori harorat: kattalarda 40°C (104°F) dan, bolalarda 38.9°C (102°F) dan yuqori bo‘lsa.

Isitma haqida noto‘g‘ri tushunchalar

Mif 1: Isitma har doim xavfli
Haqiqat: Juda yuqori harorat noqulaylik tug‘dirishi yoki (kam hollarda) asoratlarga sabab bo‘lishi mumkin, ammo o‘zi isitma — bu tabiiy himoya mexanizmidir.

Mif 2: Yuqori harorat doimo og‘ir kasallik alomati
Haqiqat: Harorat darajasi kasallik og‘irligiga har doim mos kelmaydi. Yengil infeksiyalar ham kuchli isitma berishi mumkin.

Mif 3: Har doim dori bilan tushirish kerak
Haqiqat: Dori yordam beradi, ammo har doim shart emas. Ba’zida organizmga infeksiyaga qarshi mustaqil kurashishga imkon berish foydaliroq bo‘ladi.

Mif 4: Isitmani “terlab chiqarish” mumkin
Haqiqat: Terlash tananing tabiiy reaksiyasi, lekin isitmani bartaraf etmaydi. Suyuqlik ichish va sharoitni qulay qilish muhimroq.

Mif 5: Isitma faqat infeksiya belgisidir
Haqiqat: Autoimmun kasalliklar, issiq urishi va saraton ham isitmaga sabab bo‘lishi mumkin.

Xulosa

Isitma — bu tananing kasalliklarga qarshi tabiiy javobi. Uning sabablari va noto‘g‘ri tushunchalarni tushunish sog‘lom qarorlar qabul qilishga yordam beradi. Agar isitma sizda xavotir uyg‘otsa, albatta vrachga murojaat qiling.

Qo‘shimcha ma’lumot uchun bizning saytimizga tashrif buyuring yoki tibbiy jamoamizga murojaat qiling. Sizning sog‘lig‘ingiz — bizning ustuvorligimiz!

Ushbu ma’lumot faqat ma’rifiy maqsadlarda taqdim etilgan. Tibbiy maslahat uchun har doim malakali mutaxassisga murojaat qiling.